اختلال شخصیت دون ژوانیسم ، ازدواج با این افراد چه مشکلاتی به همراه دارد ؟

دون ژوان کیست: علائم و درمان اختلال دون ژوانیسم

دون ژوانیسـم اصطلاحی است که بـرای مـردان بـه کار بـرده میشـود. مردانـی کـه در یک زمان می‌تواننـد وارد روابـط جنسـی و عاطفـی متعـدد شـوند و میـل و اشـتیاق شـدیدی بـرای رابطـه جنســی بــا زنــان دارنــد. اما ماندن در رابطه برای آنها کابوس وحشتناکی است. به محض این که احساس کنند به طرف مقابلشان ممکن است وابسته شوند به سرعت به بهانه‌های مختلف، برای مثال می‌گویند “من مشکل بزرگی دارم که نمی‌توانم الان به شما بگویم”، رابطه را ترک می‌کنند.

این افراد فاقد توانایی ایجاد یک رابطه صمیمی و نزدیک با زنان بوده و بعد از تجربه رابطه جنسی تغییرات زیادی در خلق و منش آن‌ها اتفاق می‌افتد.

شدت این مشکلات در حدی است که در نهایت به رها کردن رابطه ختم می‌شود. دون ژوان اصطلاحی است که از ادبیات و نمایش‌های اپرا گرفته شده است. دون ژوان نام شخصیتی افسانه‌ای است که زنان را اغوا و بعد رها می‌کند و فیلمی به نام Don Jon در سال ۲۰۱۳ با مظمون چنین افرادی ساخته شده است.

دون ژوان به چه کسی می‌گویند؟

اصطلاح دون ژوانیسم از دیدگاه روانشناسی به مردی اطلاق می‌شود که از برقراری ارتباط با زنان ناتوان است. اگر چه در ظاهر مایل به برقراری رابطه با آنهاست، اما زمانی که اعتماد زنی را جلب می‌کند به دلیل احساسات دردناک و پیچیده‌ای که با زنان داشته است، به شدت احساس ناامنی کرده و رابطه را تخریب و یا ترک می‌کند. روانشناسان معتقدند علت دون ژوانیسم در احساس تنفر، ترس یا حقارتی است که این مردان نسبت به زنان دارند.

ویژگی‌های یک شخصیت دون ژوان

یک شخصیت دون ژوان قادر به برقراری ارتباط عاطفی عمیق به زنی که با او رابطه جنسی برقرار کرده است، نیست. مرد دون ژوان نه قادر است دوست بدارد و نه دوست داشته شدن را باور دارد. مردان دون ژوان پیام‌های دوست داشته شدن از طرف زنان را نوعی فریب و مورد سوءاستفاده قرار گرفتن تعبیر می‌کنند‌. این مردان نیاز به دوست داشته شدن را در خود انکار کرده و بیشتر ترجیح می‌دهند به جای دوست داشته شدن، مورد تحسین و تمجید قرار بگیرند تا احساس حقارت درونیشان ترمیم پیدا کند. شخصیت‌های دون ژوانیسم در مقابل احساس دوست داشته شدن و دوست داشتن احساس ناامنی و اضطراب می‌کنند و به همین دلیل نمی‌توانند به هیچ زنی اعتماد کنند. در حقیقت اینگونه مردان تنها با بدن زنان نه با شخصیت آنها ارتباط برقرار می‌کنند.

مهم‌ترین ویژگی‌های شخصیتی مردان دون ژوان

خود ‌بزرگ ‌بینی و مهم بودن در افراد دون ژوان بسیار شایع است.
احساس ناامنی، شرم، آسیب ‌پذیری و تحقیر در برابر زنان را عمیقا تجربه می‌کنند.
همیشه به دنبال جلب توجه و پیروی بی‌‌چون و چرای دیگران در برابر خواسته‌های خود هستند.
افراد دون ژوان در تاریخچه زندگی خود تجربه زیادی از رابطه‌های نا فرجام و کوتاه مدت با زنان دارند. آنها بیشترین مدت ارتباط را می‌توانند با زنان روسپی داشته باشند. چرا که این زنان تلاشی برای رابطه عمیق با آنها ندارند.
خود را بیش از اندازه محق می‌دانند و بنابراین به خود اجازه هر نوع بی‌تعهدی را می‌دهند.
نمی‌توانند و یا نمی‌خواهند که نیازها و احساسات دیگران را هم در نظر بگیرند.
رفتارهای اغواگرانه و دلفریب در افراد دون ژوان بسیار چشمگیر است.
دون ژوان‌ها بر این باورند که خاص و منحصر به فرد هستند و خیال‌ بافی‌های دور از واقعیت درباره موفقیت و قدرت دارند.
این افراد فقط می‌خواهند در زندگی چیزهای خوب و زیبا را تجربه کنند و بخش‌های مربوط به ضعف و شکست و ناتوانی شخصیت خود را به زنان زندگی خود نسبت می‌دهند.
تعریف و تمجید مداوم از طرف دیگران را به داشتن یک رابطه واقعی ترجیح می‌دهند.
برای اینکه خود را برتر از دیگران نشان دهند، با خشم و یا تحقیر نسبت به دیگران رفتار ‌کنند و سعی می‌کنند ‌های دیگران را کوچک جلوه دهند.
از دیگران برای رسیدن به اهدافشان سوء استفاده می‌کنند، اما همیشه خاطراتی از مورد سوء استفاده قرار گرفتن توسط زنان دارند.
حسادت عمیق به دیگران دارند و مدام در حال مقایسه کردن خود با دیگران هستند.

مدل ارتباطی افراد دون ژوان

مردان دون ژوان برای پنهـان کـردن حـس حقـارت درونـی و عمیقشان، خــود را درگیــر روابــط صمیمی نمی‌کننــد. آنهـا مردانـی بـا ظاهـری جـذاب، سـرزبان دار، بـه لحـاظ جنســی فعــال، جنتلمن و خوش‌پــوش هســتند.
دون ژوان‌ها میــل و اشــتیاق شــدیدی بــه وابسته کردن و طرد کردن دارنــد؛ بــه خصــوص اگــر زن یــا زن‌هــای مــورد نظرشــان دور از دســترس، ســرد، بی‌اشــتیاق یــا جنگجــو بــه نظــر برســند، این میل شدیدتر می‌شود که او را با رفتارهای نمایشی و دلفریب به خود وابسته کنند و با رابطه جنسی احساس موفق شدن و بعد با رها کردن رابطه، احساس پیروزی خود را کامل کنند.

دون ژوان‌ها تمایــل شــدیدی دارنــد کــه از نظــر جنســی فعــال بــه نظــر برســند تا از این طریق احساس مردانگی کنند؛ درحالی‌کــه ممکــن اســت در واقعیــت، انگیزه رابطه جنسیشان نه میل جنسی بلکه میل به از بین بردن احساس تحقیری که نسبت به خود دارند، باشد.
دون ژوان‌ها نیاز شدیدی به تحسین و تمجید دارند و احساس دوست داشتن دیگری احساس خطرناک و ناامنی برایشان هست. اکثرا احساس وابستگی و دوست داشتن دیگری یادآور رابطه‌های اولیه آنها با مراقبینشان در کودکی است که محتوای بهره‌کشی و سوء استفاده داشته است.

علت بروز دون ژوانیسم در افراد و بررسی ریشه‌های آن

در شکل‌گیری شخصیت دون ژوان عوامل مختلفی تاثیرگذار هستند. در بین این عوامل تجربه‌های اولیه افراد در ارتباط با اشخاص مهم از جمله مراقبان اولیه بسیار مهم است؛ در ادامه به زمینه‌های شکل‌گیری شخصیت دون ژوان از دیدگاه‌های مختلف علم روانشناسی پرداخته می‌شود.

علت بروز دون ژوانیسم از دیدگاه تحلیلی: علت اینکه دون ژوان‌ها می‌خواهند زن‌ها را به دست بیاورند، تصاحب کنند و سپس رها کنند، به احساس خشم و میل به انتقام جویی که از رابطه با مراقبت‌کننده اولیه خود که اکثرا مادرست، برمی‌گردد. این افراد برای ارضای احساس خشم خود تمایل دارند زن‌ها را به دست بیاورند، تصاحب کنند و بعد رها کنند.
روانشناسان فردگرا علت دون ژوانیسم را در این می‌دانند که دون ژوان‌ها احساس ناامنی، تحقیر و شکنندگی در رابطه با هویت مردانه خود دارند.
خانواده درمانگران معتقدند، ریشه‌های سندرم دون ژوانیسم در یک خانواده آشفته است که پدر خانواده ضعیف و مادر سلطه‌گر با نوسانات روحی شدید است. به طور کلی، شروع رفتارهای دون ژوان‌ها از دوران نوجوانی است. با این وجود، ریشه‌های اصلی این نوع رفتارها را باید در دوران کودکی، به ویژه نحوه ارتباط و تعامل کودک با مادر جستجو کرد.

رفتار درمانگران معتقدند در خانواده‌ای که در آن پدر به مادر وفادار نیست و والدین قادر به برقراری رابطه صمیمانه نیستند، دون ژوان‌ها رفتار پدر و مادر خود را الگو برداری می‌کنند.
روانشناسان رشد معتقدند که مردان دون ژوان در پی یافتن مادر خویش در زن‌های دیگر هستند و این به خاطر دلبستگی ناامنی است که در دوران شیرخوارگی و کودکی با مادر داشته‌اند.

روابط عاطفی دون ژوان‌ها چگونه است؟

ارتباط عاطفی دون ژوان‌ها بسیار سطحی و کوتاه است. اگرچه در اوایل رابطه با رفتارهای اغراق آمیز فهمیدگی نیازهای عاطفی زنان و از خود گذشتگی سعی در جلب اعتماد و شیفتگی طرف مقابل می‌کنند؛ اما بعد از اینکه از وابستگی یا پذیرش طرف مقابل نسبت به خود اطمینان پیدا کردند به سرعت تغییر رویه داده و سرد و سرزنشگر می‌شوند.

معمـولا در این شرایط فـرد مقابـل بـرای برگرداندن ِ معشـوق دون ژوان خـود تـلاش می‌کنـد، اما التماس‌هـا چیـزی نیســت کــه دون ژوان را برگردانــد و توجیهی که مردان دون ژوان در این مواقع دارند، داستان‌ها یا فانتزی‌هایی از جمله “تو اونی که من فکر می‌کردم نیستی، تو لیاقت منو نداری و …” است.

دون ژوان‌ها جذب چه زنانی می‌شوند؟

مـردانی که ویژگی‌های دون ژوانیسـم در آنها شدید است اغلـب به سراغ زنانی در دو انتهای طیف نرمال می‌روند. یعنی یـا بـه سـراغ زنانـی می رونـد کـه از لحـاظ شـغلی، شـخصیتی، ظاهـر، تیـپ، ثـروت و شـهرت در موقعیت بالایـی هسـتند و یـا زنانی که به طور چشمگیری از آنها از نظر ظاهر، تحصیلات و یا موقعیت اجتماعی پایین هستند.

فـرد دون ژوان اغلب بـه دنبـال زنانـی بـا ویژگی‌هـای جامعه پسند مثل فیزیک خاص، تحصیلات بالا و موقعیت اجتماعی یا سیاسی مهم هست و تلاش می‌کند با ایجاد رابطـه جنسی او را به خود وابسته کند و به نوعی او را تسخیر کند تا بتواند تمام ویژگی‌هـای او را بـه خـود نسـبت دهـد و احساس “من برتر” خود را بین اطرافیانش بیشتر کند.

برخــی دیگــر از دون ژوان‌ها بـه سـراغ زنانـی می‌رونـد کـه در جامعـه بسـیار کمرنـگ هسـتند و یا اعتمـاد بـه نفـس خیلی پایینـی دارنـد. این زنان به دلیل فقدان‌هایی که دارند به شدت به مرد دون ژوان وابسته می‌شوند و او را مورد تحسین و تمجید قرار می‌دهند و فــرد دون ژوان ویژگی‌هــای منفــی و نامناســب خــود را بــه طــرف مقابــلش نســبت می‌دهــد و در اکثــر مــوارد از او تعریــف و تمجیــد دریافــت می‌کنــد. بــه ایــن طریــق بــاز هــم خودشــیفتگی‌اش تقویـت می‌شـود؛ چـرا کـه می‌دانـد برتـر از طـرف مقابلـش اسـت.

ازدواج با فرد دون ژوان و مشکلات آن

ازدواج پایدار با فرد دون ژوان امکان پذیر نیست؛ چرا که او قادر به نگهداری رابطه طولانی مدت نیست. افرادی که رگه‌های دون ژوانیسم را دارند در ابتــدا بسیار جذاب و دلفریب هستند. این افراد در ابتدای رابطه به نوعی ایثار و از خودگذشتگی اغراق آمیز در رفتارهایشان دارند که همین می‌تواند زنگ خطر خوبی برای افراد هشیار و واقع‌بین باشد؛ اما در صورتی که طرف مقابل شیفته همین رفتارهای جذاب و جنتلمن شود، بعد از مدتی این رفتارها تبدیل به بهانه‌گیری و ایراد گرفتن‌های طاقت فرسا در ارتباط می‌شود.

اکثر زنانی که در این رابطه‌ها قرار می‌گیرند این تغییر رفتار را ناشی از اشتباهات و بی‌مهارتی خود در ارتباط با مردان می‌دانند و مدام به اصلاح رفتارها و تذکرات هستند. هر چقدر این زنان بیشتر تلاش می‌کنند بیشتر از طرف مقابل سرزنش و تحقیر می‌شوند. اکثر مواقع این رابطه فرسایشی بعد از مدتی با رها کردن فرد دون ژوان و سرخوردگی و افسردگی طرف مقابل به اتمام می‌رسد.

خیانت در رابطه افراد دون ژوان

این افراد با نادیده گرفتن حق و حقوق دیگران و درگیر نشدن عمیق با احساسات دیگران از خود محافظت می‌کنند؛ بیشتر مراجعه کنندگان به مراکز مشاوره همسران یا زنانی هستند که از خیانت‌ ها یا رفتارهای خودخواهانه این افراد به ستوه آمده‌اند و برای نجات خود و یا رابطه زناشویی‌شان به مشاور مراجعه می‌کنند.

درصد خیانت در این افراد بسیار بالا بوده و این کار بدلیل رفتار محافظه کارانه آنها، برایشان اسودگی بیشتری به همراه داشته و این کار برایشان راحتتر است.

درمان اختلال دون ژوانیسم

در بسیاری موارد درمان چنین افرادی بسیار سخت است؛ چرا که دلیلی برای درمان خود نمی‌بینند و تنها در صورتی که بخش سالم شخصیت آنها از این رفتارها دچار عذاب وجدان و احساس گناه شود، ممکن است برای درمان اقدام کنند. درمانگر با بررسی میزان بخش سلامت شخصیت این افراد طرح درمانی مشخص می‌کند.

اکثرا این افراد به روان درمانی همراه با دارو درمانی خوب جواب داده و تغییرات مهمی در رابطه‌های عاطفی آنها اتفاق می‌افتد. مسلما کار با اطرافیان این افراد بدون حضور دون ژوان‌ها سخت است و بهترین حالت برگزاری جلسات، روان درمانی فردی یا زوج درمانی برای این افراد است.

منبع : افرا کلینیک