۱۱ مهارت مهم برای پایان دادن به دعواهای خواهر و برادری
دعوا، یکی از مزایای داشتن خواهر و برادر است، چنین کودکی قبل از ورود به جامعه، خواهر و یا برادری دارد که با او اختلاف سلیقه و اختلاف نظر دارد، چنین کودکی فهمیده است در بعضی مواقع باید واقعاً از آن چیزی که دوست دارد بگذرد یا حتی آن را با کسی شریک شود. پس باید سعی کند مشکلاتش را حل کند. بهتر است والدین به فرزندان خود اجازه رویارویی با این مشکلات را بدهند.
وظیفه شما به عنوان والدین هدایت و آموزش مستقیم به کودکان جهت کاهش ناسازگاری و دعوا و به وجود آمدن فضایی بهتر در خانه و ارتباط عاطفی دوستانه تر بین فرزندان است. معمولاً رابطه بین خواهر و برادر بعد از آموزش مستقیم و رعایت دستورالعمل ها بهبود می یابد. اما در مورد مشکلات جدی نظیر دعوای مداوم، حسادت، تنفر شدید از یکدیگر و یا در خطر بودن یکی از آنها و آسیب دیدن او حتماً باید از یک متخصص کمک بگیرید.
آموزش مهارت های اجتماعی به کودکان باعث می شود با احترام بیشتری با یکدیگر صحبت کنند، برای حقوق خودشان و دیگری احترام قائل شوند، بتوانند بدون مداخله شما مشکلاتشان را حل کنند و در جامعه و ارتباط با بقیه مقبولیت بیشتری به دست آورند. این آموزش ها شامل موارد زیر است:
۱٫ به اشتراک گذاشتن: به کودک توضیح دهید: “همان طور که گاهی اوقات تو دلت می خواهد با اسباب بازی بقیه بازی کنی بقیه هم دوست دارند با وسایل تو بازی کنند. شما می تونید از وسایل همدیگر شریکی استفاده کنید اما قبلش حتما باید از هم اجازه بگیرید و در این مورد با یکدیگر صحبت کنید.”
۲٫ در خواست مودبانه برای استفاده از وسایل دیگری: به کودک بگویید: “اگر چیزی را می خواهد می تواند خواسته اش را خیلی مودبانه بیان کند. برای مثال استفاده از کلمه “لطفاً” یا “خواهش می کنم” قبل از بیان درخواست امکان قبول کردن آن را خیلی بالا می برد.”
۳٫ انتظار برای رسیدن نوبت: به کودک توضیح دهید: “گاهی اوقات در یک زمان همه با هم نمی توانند از یک وسیله استفاده کنند، بنابراین باید منتظر بمانیم تا نوبت مان شود. دراین زمان می توانیم خودمان را با کارهای مختلف نظیر نقاشی کردن، کتاب خواندن، خیال پردازی کردن یا … مشغول کنیم.” حتماً به کودک بگوید: “با گریه کردن و بی قراری نمی تواند زودتر به نوبت خودش برسد.”
۴٫ پذیرش نه از خواهر یا برادر: برای کودک توضیح دهید: “گاهی اوقات افراد چیزی هایی دارند که فقط مخصوص به خود آنهاست و یا زمان هایی است که می خواهند تنها باشند. شاید آنها نخواهند در برخی چیزها با بقیه شریک شوند. این درباره خود تو هم هست. باید این را بپذیریم که اشکالی ندارد. پس در این زمان ها می توانیم به بقیه نه بگویم و نه گفتن آنها را هم قبول کنیم.”
۵٫ تعارف کردن: سهیم شدن خوراکی اغلب اگر با تشویق والدین همراه باشد باعث احساس لذت در کودک می شود. در نتیجه این حس مثبت به خود باعث افزایش اعتماد به نفس در کودک می شود. برای کودک توضیح دهید: “ما می توانیم خوراکی های خود را با هم قسمت کنیم. کسی که خوراکی هایش رابا بقیه قسمت کند دستان بخشنده ای دارد. از آن گذشته گاهی اوقات بقیه خوراکی دارند که ما آن را خیلی دوست داریم آیا دوست نداری که به تو تعارف کنند؟”
۶٫ پذیرش تعارف: اگر خواهر یا برادرت به تو خوراکی تعارف کرد می توانی آن را برداری و از او به خاطر این لطفش تشکر کنی.
۷٫ پیشنهاد کمک دادن: همه ما گاهی اوقات خسته یا بی حوصله می شویم و یا شاید توی دردسر بیافتیم در این صورت می توانیم به خواهر یا بردارمان پیشنهاد کمک بدهیم و اگر پذیرفت کمکش کنیم. به کودک توضیح دهید: “کمک کردن به دیگران باعث احساس رضایت و شادی در خود ما نیز می شود.”
۸٫ نادیده گرفتن: به کودک یاد دهید: “گاهی اوقات بعضی افراد رفتار نامناسبی انجام می دهند بهتر است در این موارد از تکنیک نادیده گرفتن استفاده کنی، یعنی به او نگاه نکنی، هیچ حرف یا عملی نسبت به کارش انجام ندهی، هیچ برخورد فیزیکی نداشته باشی و خود را مشغول کارهای دیگر کنی. اینگونه بعد از گذشت مدتی فرد مورد نظر از انجام کارش خسته شده و آن را متوقف خواهد کرد.”
۹٫ گروهی کار کردن برای حل مشکل: به کودک توضیح دهید: “در خانواده ممکن است مشکلاتی بوجود بیاید. اعضای خانواده باید برای حل مشکل با هم حرف بزنند، به حرف های هم گوش دهند و برای حل مشکلات با هم برنامه ریزی کنند. اینگونه حل مشکلات سریعتر و راحت تر انجام می شود. به کودکان این نکته را یادآور شوید سرزنش کردن خودشان یا دیگری کمکی به حل مشکل نخواهد کرد.
۱۰٫ اهمیت کار گروهی: به کودک بگویید و روی این موضوع تاکید کنید انجام کارها به صورت گروهی باعث لذت بخش تر شدن انجام آن می شود.
۱۱٫ استفاده از رویه های مودبانه: به کودک بگویید: “صحبت کردن مودبانه و رفتار های که حاکی از احترام تو به طرف مقابل باشد باعث افزایش احترام و محبت آنها خواهد شد. به این منظور بهتر است به حرف همدیگر گوش کنید یعنی موقعی که او حرف می زند ساکت بمانی، به حرف هایش فکر و احساساتش را درک کنی. از کلمات مودبانه نظیر لطفا، ممنونم، متشکرم و… استفاده کنی.”
نقش والدین در بهبود رابطه خواهر و برادری
بسیاری از خانواده‌ها با داشتن دو فرزند یا بیشتر، نمی‌دانند چطور به تقویت رابطه فرزندانشان به عنوان خواهر و برادر کمک کنند، بلکه برعکس در اغلب خانواده‌ها حس رقابت به جای حس همکاری و دوستی تقویت می‌شود. با راهکارهای زیر می‌توانید خانواده‌ای شادتری داشته باشید:
کودک را به استفاده از مهارتهای بالا تشویق کرده و برایش الگوی خوبی باشید.
اگر کودک از هر کدام از مهارت های بالا حتی به صورت خیلی کوتاه و کم استفاده کرد سریع او را تشویق کرده و بازخورد مثبت به او دهید.
فراهم کردن مشاهدات خصوصی برای کودک در مورد تاثیر مثبت این مهارت ها روی خواهر و برادرش و رابطه آنها. برای مثال، “برادرت واقعا فکر می کند تو خیلی مهربان هستی، پیشنهاد کمک تو برای او خیلی با ارزش بود. او از نقاشی تو کپی می کند چون تو را خیلی دوست دارد و دوست دارد مانند تو باشد” یا “خواهرها می توانند بهترین دوستان همدیگر باشند به نظرم شما هم می توانید؛ چون خیلی خوب به حرف هم گوش می دهید.” بسیار مهم است این اظهارات به صورت خصوصی بیان شود؛ زیرا این کار مانع از جلب توجه منفی و مانع از مخالفت خواهر یا برادر می شود.
والدین می توانند از طریق فعالیت ها یا بازی های مشارکتی، مهارت های اجتماعی را به کودکانشان یاد دهند و آنها را برای تمرین این مهارت ها تشویق کنند. در حین بازی امکان افزایش اختلاف نظر و دعوا وجود دارد اما امکان حل کردن و صحبت بیشتر درباره آن هم وجود دارد. در خلال بازی و فعالیت برای یک هدف مشترک همدلی و همکاری به وجود می آید و افزایش همکاری باعث ایجاد صمیمیت بین فردی می شود.
در صورت بروز دعوا و اختلاف تا وقتی آسیبی بچه ها را تهدید نمی کند. در کارشان دخالت نکنید.
به خاطر داشته باشید انجام قوانین برای همه واجب است و ربطی به سن و ترتیب تولد آنها ندارد.
در هنگام دعوا بین فرزندانتان قاضی نباشید، بی طرف بمانید. در صورتی که مجبور به مداخله شدید حرف هر دو طرف را گوش کنید و احساساتشان را بازتاب بدهید. مشکل را از زبان هر دو با صدایی که آنها بشنوند بازگو کنید، سپس اجازه بدهید در سایه مدیریت شما مشکلاتشان را با هم حل کنند و حرفشان را بزنند.
اگر نتوانستند مشکل را حل کنند و دعوا ادامه داشت به مدت نیم ساعت از همدیگر دورشان کنید. بعد از نیم ساعت اجازه دهید بازیشان را ادامه بدهند. در صورت ادامه دار شدن دعوا دوباره آنها را به مدت نیم ساعت از هم جدا کنید. در صورت ادامه روند دعوا برای سومین بار از تکنیک محروم سازی و صندلی تنهایی استفاده کنید.
اگر فرزندانتان با هم ناسازگار هستند باید به آنها کمک کنید مشکلاتشان را در آرامش حل کنند؛ اولین قدم هم این است که بتوانید حس مثبتی نسبت به یکدیگر در وجودشان ایجاد کنید.
فعالیت‌هایی ترتیب دهید که بچه‌ها با هم بازی کنند: وقتی بچه‌ها فعالیتی انجام دهند که هر دو از انجام آن لذت ببرند، روابطشان با هم بهتر می‌شود. پیدا کردن فعالیتی که برای هر دو کودک جذاب باشد سخت است، به خصوص اگر اختلاف سنی بچه‌ها زیاد باشد اما اگر کمی وقت بگذارید حتما به نتیجه می‌رسید.
اگر بچه‌ها مشغول بازی هستند، در بازیشان دخالت نکنید. اگر وسیله‌ای برای بازی نیاز دارند، در اختیارشان بگذارید تا زمان بیشتری با هم وقت بگذرانند و بازی کنند. یادتان باشد تا وقتی مشاجره جدی نداشته‌اند، دخالت نکنید.
کارهای خانوادگی و دسته‌جمعی مثل آواز خواندن، رقصیدن و رفتن به پارک را در برنامه روزانه خود قرار دهید.
زمان خاصی را برای با هم بودن فرزندانتان تعیین کنید. این کار به خصوص زمانی که یکی از بچه‌ها تمایل کمتری برای صرف وقت با دیگری داشته باشد یا اختلاف سنی‌شان زیاد باشد، لازم است. اختصاص ده دقیقه زمان با هم بودن را در برنامه روزانه بچه‌ها قرار دهید.
حتماً بخوانید:
در برنامه روتین خواب بچه‌ها، زمانی را قرار دهید که به هم شب بخیر بگویند. بعضی خانواده‌ها حتی برنامه‌ای ترتیب می‌دهند تا فرزند بزرگ‌تر برای فرزند کوچک‌تر کتاب بخواند. این کار علاقه بچه‌ها به یکدیگر را بیشتر می‌کند.
اگر یکی از بچه‌ها آسیب دید، از دیگری برای آوردن باند کشی و کیسه یخ کمک بگیرید و حتی از او به عنوان دستیارتان استفاده کنید. با این کار حس همدردی و قدردانی بچه‌ها نسبت به هم بیشتر می‌شود.
به جای این که بچه‌ها را به رقابت وادارید، کاری کنید که در یک ماموریت مشترک با هم همراه شوند. مثلا: “هر دو آماده‌اید که ساعت ۸ از خانه بیرون برویم؟ این جوری وقت داریم که قبل از مدرسه به گربه‌ها سر کوچه غذا بدهیم.”
تشویقشان کنید که تیم خواهر و برادری تشکیل دهند: مثلا برگه کاغذ خیلی بزرگی در اختیارشان قرار دهید تا دو نفری روی آن نقاشی کنند یا نامه مشترکی به پدربزرگشان بنویسند. این کارها باعث می‌شوند به جای رقابت، با هم همکاری کنند.
منبع : یاسان
