خانواده درمانی یکی از انواع خدمات روان درمانی است که توسط روانشناسان به مراجعین ارائه می‌شود. به جز روانشناسان، مشاوران و روان پزشکانی که در دوره‌های تخصصی خانواده درمانگری آموزش دیده‌اند نیز جلسات مرتبط با این نوع درمان را ارائه می‌دهند.
این جلسات می‌تواند با حضور همه اعضای یک خانواده یا تنها با حضور افرادی که دچار چالش و تعارض با یکدیگر هستند برگزار شود. در این رویکرد روابط تک‌تک اعضا مورد بررسی قرار می‌گیرد و با انجام تکنیک‌های رفتاری، هیجانی و شناختی مختلف به آن‌ها کمک می‌شود تا بتوانند آسیب‌های ارتباطی میان خود را شناسایی کرده و آن‌ها را ترمیم کنند.
در خانواده درمانی درمانگر در این روش به تک تک اعضای خانواده کمک می‌کند تا بتوانند ارتباط سالم‌تری با یکدیگر برقرار کرده و تعارضات موجود را حل و فصل نمایند. اگر شما هم با مشکلات و اختلافات خانوادگی دست و پنجه نرم می‌کنید و به دنبال راهی برای بهبود روابط خود هستید خانواده درمانی می‌تواند راه حل مناسبی برای شما باشد.
کاربرد خانواده درمانی
به طور کلی خانواده درمانی به افراد کمک می‌کند تا بتوانند روابط خود را با همسر، فرزندان و سایر اعضای خانواده بهبود بخشند. همچنین در مشکلات خاصی نظیر درگیر شدن یکی از اعضا در اعتیاد یا دچار شدن یکی از آن‌ها به اختلالات روانی نیز استفاده می‌شود.
این درمان در بسیاری از موارد به صورت مکمل و در کنار درمان‌های فردی توصیه می‌شود تا بتواند اثر درمان دیگر را افزایش بخشد. برای مثال زمانی که یکی از اعضا دچار اختلال روانی می‌شود رفتار سایر اعضا در روند بهبود او تأثیر بسزایی دارد. به همین خاطر در کنار درمان فردی ممکن است جلسات خانواده درمانی نیز برگزار شود تا اعضا بدانند برای حفظ سلامت روان خود و کمک به بهبود فرد بیمار چه کاری باید انجام دهند.
علاوه بر این‌ها این رویکرد درمانی می‌تواند به هر خانواده‌ای در رویارویی با استرس‌ها، از دست دادن عزیزان یا فرایند سوگ، خشم و مواجهه با انواع تعارض‌ها کمک کند. این درمان مهارت‌های سازگاری تک تک شما را افزایش داده و به مدیریت کردن صحیح خانواده کمک خواهد کرد.
خانواده درمانی همه یا چند تن از اعضای خانواده را در جلسات درمانی گرد هم می‌آورد. این جلسات معمولاً ۵۰ دقیقه تا یک ساعت طول می‌کشند. تعداد جلسات بسته به مشکلات شما متفاوت خواهد بود. به طور کلی جلسات می‌تواند به دو شکل کوتاه مدت یا بلند مدت برگزار شود. در دوره‌های کوتاه مدت معمولاً طول درمان ۱۲ جلسه خواهد بود. همچنین برای آگاهی بیشتر در زمینه جلسات خانواده درمانی می‌توانید از مشاوره تلفنی نیز بهره ببرید.
جلسات خانواده درمانی
آنچه شما از این جلسات باید انتظار داشته باشید می‌تواند موارد زیر را شامل شود.
- در جلسات ابتدایی اعضای خانواده باید میزان مهارت خود را در حل مشکلات و تعارضات بررسی کنند و به کمک درمانگر بتوانند هیجانات و افکار خود را به صورت سالم و مولد با یکدیگر در میان بگذارند.
- برای شناسایی مشکلات و تعارض‌های اصلی خانواده و روش‌های حل و فصل آن‌ها درمانگر به شما کمک خواهد کرد تا بتوانید به طور دقیق و مشخص، نقش‌های هر فرد در خانواده و قوانین و مقررات مرتبط با آن‌ها را تعیین کنید و همچنین بتوانید الگوهای رفتاری موجود در بین خود را شناسایی کنید.
- در جلسات درمان شما از نقاط قوت خانواده نظیر توانایی مراقبت از دیگری و نقاط ضعف آن نظیر ناتوانی در برقراری ارتباط عاطفی مناسب آگاه خواهید شد و از آن‌ها در جهت حل چالش‌های موجود استفاده خواهید کرد.
رویکردهای مختلف در خانواده درمانی
نظریه پردازان مختلفی به خانواده درمانی و اصول مهم در آن پرداخته‌اند که این مسئله منجر به پیدایش رویکردهای مختلفی شده است. از جمله رایج‌ترین رویکرد در بین خانواده درمانگران رویکرد سیستمی است. در رویکرد سیستمی خانواده به صورت یک واحد کل در نظر گرفته می‌شود که آسیب‌های مرتبط با روابط پویای موجود در آن می‌تواند اختلالات و مشکلاتی را در هر یک از اعضای خانواده به وجود آورد.
علاوه بر رویکرد سیستمی، رویکردهای دیگری نظیر درمان شناختی-رفتاری و درمان روان‌پویشی نیز در جلسات متمرکز بر خانواده مورد استفاده قرار می‌گیرند. به طور کلی همه رویکردها برای بهبود مهارت‌های ارتباطی، حل مسئله، مهارت‌های سازگاری و مقابله با مشکلات است. در صورتی که بخواهید از رویکرد خانواده درمانی بهره ببرید می‌توانید از مشاوره حضوری استفاده کنید.
خطرات خانواده درمانی
- اگر خانواده درمانی توسط مشاور مجرب و به درستی مدیریت نشود، می‌تواند برخی مشکلات را تشدید کند.
- اگر درمان خیلی زود متوقف شود ممکن است نتواند مشکلات را به طور کامل حل کند.
- اگر یکی از اعضای خانواده از مشارکت در روند درمان امتناع کند ممکن است کارایی این درمان کاهش یابد.
نتیجه :
برای رسیدن به بهترین نتیجه از خانواده درمانی، باید تمام اعضای خانواده برای رسیدن به اهداف مشترک با مشاور همراهی کنند.
